Pałac w Ługowie

Opis

Miejscowość Ługów położona jest w odległości około 2,5 km na północ od Świebodzina, przy drodze łączącej Świebodzin z Lubrzą. Folwark znajduje się w północno-wschodniej części wsi. Pałac umieszczony jest w centrum założenia, którego południową stronę zajmu­je podwórze z zabudową gospodarczą, zaś północną część – park.

Ługów to miejscowość o metryce średniowiecznej. Po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumencie księcia Przemysława I z 1257 roku pod nazwą Lauski, wśród innych dóbr będących własnością klasztoru w Paradyżu. Historia ługowskiego majątku jest podobna do innych cysterskich własności. W 1599 roku, w związku z obciążeniami zakonników wobec państwa, wraz z pobliskim Grodziszczem, Ługów trafił w trzyletni zastaw do Ern­sta Tobiasa von Knobelsdorff z Mozowa. Podczas wojny trzydziestoletniej Szwedzi nałoży­li na miejscowość sekwestr, zdjęty w 1646 roku Cystersi dbali o rozwój gospodarczy miej­scowości, walcząc m. in. o zniesienie ograniczeń w obrocie piwem czy obniżenie podat­ków. W 2. poł. XVIII wieku Ługów był wsią zasobną i dobrze się rozwijającą. Mieścił się tu folwark, a wśród chłopów przeważali samodzielni kmiecie. Po sekularyzacji klasztoru, w 1810 roku, Ługów, podobnie jak inne śląskie dobra, trafił do zielonogórskiego syndy­ka Heinricha. Około 1812 roku, za sumę 14 tys. talarów majątek zakupił starszy pobor­ca podatkowy Gellrich ze Świebodzina. Następnym właścicielem był porucznik Mirus, a po nim Peter Schulz. W połowie XIX wieku posiadłość należała do Ludwiga Wellmanna, a jej powierzchnia obejmowała 210 ha. W 1855 roku Wellmann odsprzedał ziemię Car­lowi Wandrey, który powiększył areał do 260 ha. Kolejnym właścicielem gruntów dwor­skich (w 1879 roku) został poseł do landtagu, Benno Student, a następnie jego potom­kowie. W okresie międzywojennym Ługów był w posiadaniu deputowanego powiatowe­go J. Herter.

Eklektyczny pałac został wzniesiony na początku XX wieku, kiedy majątek należał do ro­dziny Student. Rezydencja składa się z piętrowego korpusu głównego, założonego na pla­nie prostokąta, nakrytego dachem czterospadowym, do którego po obu stronach przylega­ją parterowe, cofnięte w stosunku do elewacji frontowej, prostokątne skrzydła boczne na­kryte dachami naczółkowymi. Przy tylnej elewacji mieści się parterowa przybudówka kry­ta jednospadowym dachem, zaakcentowana piętrowym ryzalitem. Trzyosiowa fasada skie­rowana na południe, artykułowana jest w poziomie przez cokół wysunięty przed lico ele­wacji, gzyms podokienny z fryzem kostkowym oraz gzyms koronujący. Otwory okienne pierwszej kondygnacji ujęte są w taśmowe opaski, zwieńczone naczółkiem w formie od­cinka gzymsu wspartego na konsolach, drugiej zaś flankowane są przez lizeny dźwigające naczółek segmentowy. W zachodniej osi znajduje się wtórnie wzniesiony przeszklony ga­nek. W dwuosiowych skrzydłach bocznych powtórzony został detal architektoniczny fa­sady korpusu głównego. Pozostałe elewacje opracowane zostały w nawiązaniu do fasady, lecz skromniej.

Pierwotnie dekoracja elewacji była znacznie bogatsza. Fasada podzielona była zdwojonym gzymsem międzykondygnacyjnym, między którym znajdował się dekoracyjny fryz, zwień­czona zaś gzymsem wspartym na kroksztynach. Fragment takiego gzymsu zachował się w ryzalicie elewacji północnej. Narożniki korpusu głównego oraz skrzydeł bocznych pod­kreślały boniowane lizeny. Okna doświetlające poddasze skrzydeł zwieńczone były odcin­kiem gzymsu.

Z oryginalnego wystroju i wyposażania pałacu zachowała się stolarka okienna i drzwiowa oraz snycerka klatki schodowej.

Po II wojnie światowej pałac użytkowany był przez PGR w Wilkowie. Przypuszczalnie wówczas prowadzono remonty, w wyniku których zlikwidowano część detalu architekto­nicznego fasady oraz wybudowano ganek. Obecnie, stanowi własność spółki prywatnej. Obiekt znajduje się w dobrym stanie zachowania. Obecnie w pałacu działa prywatna firma produkcyjna.