Mury obronne

Opis

Mury są elementem średniowiecznej fortyfikacji, które w okresie od XIV do XVII wieku stanowiły zabezpieczenie życia i mienia mieszkańców.  Są dokumentem średniowiecznej metryki miasta i żywą ilustracją metod obronnych stosowanych w tamtych czasach. Obecnie, oprócz wartości historycznych, pełnią rolę atrakcji turystycznej, n tym większej, iż należą do nielicznych zachowanych niemal w całości przykładów tego typu obiektów w Polsce .

W 2010 roku w ramach projektu „Rewitalizacja Starego Miasta w Ośnie Lubuskim – układ komunikacyjny wraz z małą architekturą turystyczną” współfinansowanego ze środków Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013, został odtworzony niedostępny dotąd ciąg pieszo-jezdny wewnątrz pierścienia murów miejskich. Brukowana uliczka została odsłonięta, historyczne kamienne nawierzchnie nabrały nowego blasku. Mury wzniesione zostały z kamieni granitowych , otoczaków układanych warstwowo, tworząc wyraźne pasy, które rozdzielone były fugami ułożonymi z drobnych kamieni  łączonych  zaprawą gliniano-wapienną. Modernizacje i naprawy murów jakie miały miejsce w późniejszym okresie dokonywane były głównie z cegły.

Pod koniec średniowiecza system fortyfikacji Ośna składał się z: pierścienia murów obronnych z dwiema bramami wjazdowymi – Frankfurcka i Sulęcińska. Obie złożone były z bram głównych, długich szyi, mostów zwodzonych przerzuconych nad fosami i bram przednich. Ponadto w obwodzie murów znajdowało się 6 furt w formie niewielkich przejść zamykanych solidnymi drzwiami  oraz 3 baszty koliste, 1 rondel,  2 baszty półkoliste i 12 baszt prostokątnych otwartych w stronę miasta, nazywanych czatowniami. Wokół murów biegła ulica przymurna. Oprócz pierścienia murów miasto chronione było od strony południowej, wschodniej i zachodniej szeroką fosą, a od północy bagnistym terenem. Pomiędzy fosą a murami znajdowały się wały ziemne.

W okresach późniejszych dokonywane były różnorodne przebudowy, rozbudowy i rozbiórki elementów fortyfikacji, między innymi: w XVI wieku mury miejskie wzmocniono dodatkowo trzema cylindrycznymi basztami, w drugiej połowie XVIII wieku zniwelowano wały i zasypano fosę. Powstawały nowe przejazdy: pod koniec XVII wieku przy wylocie ulicy Różanej, na początku XIX wieku u wylotu ulicy Strażniczej, który powstał na miejscu rozebranej bramy kolistej, dalsze przejazdy i przejścia zaczęły powstawać w XIX wieku. Natomiast w drugiej połowie XIUX wieku wyburzono bramę Sulęcińską, a na początku XX wieku bramę Frankfurcką.

Mury, pomimo częściowych uszkodzeń spowodowanych działaniami wojennymi, przetrwały do naszych czasów w takim samym stanie, w jakim były przed 1945 rokiem.

Obecnie w murach wzmocnionych kilkunastoma przyporami zachowały się: 2 baszty koliste, 3 półbaszty prostokątne w pełnej wysokości łącznie z dachami, 7 półbaszt prostokątnych bez przykrycia i 7 furt. Wysokość murów jest zróżnicowana od 2 d 5 metrów.