Etap I Dolina Ołoboku

- To zbudowany 1934 roku, najwyższy jaz w górnym biegu rzeki Ołobok. Wejście do maszynowni prowadzi przez szyb w stropie, a obok znajdują się pancerne pokrywy na szybach klapy i cylindra, którymi zamykano przepływ wody. Obecnie część wody płynie przekopem opasującym wschodnie zakończenie tamy. Odsłonięto tu żelbetowy rdzeń tamy ze ścianą szczelną i płaszcz kamienny. Poniżej jazu Ołobok płynie kanałem fortecznym 605.

W tym urokliwym, często odwiedzanym, na pozór bezpiecznym miejscu, warto zachować ostrożność: żelbetowe ściany opadają kilka metrów w dół, a korona wału wznosi się na 8 metrów. Przy schodzeniu z nasypu łatwo o upadek. Wracamy do początku wału, zmotoryzowani wracają do pozostawionego przy drodze samochodu, natomiast rowerzyści mogą skręcić w lewo i trzymając się niebieskiego szlaku skrócić drogę, jadąc przez las.

Po dotarciu do samochodu, wyjeżdżając na asfalt, skręcamy w lewo i kierujemy się do Rokitnicy (3km).

(Rowerzystom odcinek ten zajmie ok 10 minut).

Wjeżdżając do wsi, po prawej stronie mijamy okazały dom z czerwonej cegły. Na skrzyżowaniu, patrząc w prawo, widzimy szachulcowy kościół św. Jadwigi, a na wprost pałac zarządcy dawnego folwarku. (zamknięte - własność prywatna). Możemy tu zatrzymać się na krótki postój by przyjrzeć się budynkom i zrobić małe zakupy (za zakrętem w stronę Węgrzynic po 300 m sklep).

Nasz szlak prowadzi w lewo (Drogowskaz - Skąpe 6km). Wyjeżdżając ze wsi po prawej stronie mijamy uporządkowany przez mieszkańców, nieczynny już przedwojenny cmentarz. Po około 700m, za drugim zakrętem licząc od wsi, gruntowa droga przedzielona szlabanem odchodzi w lewo. Zostawiamy samochód na poboczu by udać się na zwiedzanie obiektów PzW 646 i stau 606. Jeśli dojechaliśmy tu rowerem śmiało skręcamy, po przebyciu kilkuset metrów, docieramy do skrzyżowania leśnych dróg. Tu również docierają rowerzyści, którzy przy tamie pod Ołobokiem zdecydowali się jechać przez las. Spośród rosnącego akacjowego lasu wyłania się leśna ścieżka rowerowa oznaczona kolorem czarnym. Skręcamy w drogę vis-a-vis i po ok. 230 m docieramy do malowniczego zbiornika Brzozówka na Ołoboku.

Około 50m przed nami, u szczytu drogi - tama, wśród obiektów OderWarten znana jako stau 606 [52°10'45"N 15°24'47"E]

po prawej stronie liczne studzienki i elementy żelbetowe. Rokitnicki stau 606 to typowy jaz z maszynownią ukrytą w przyczółku i wejściem w stropie. Dziś służy do spiętrzenia akwenu rybackiego. Na brzegu zachodnim widać podwyższony końcowy odcinek żelbetowego rdzenia tamy, obok stanowisko Ringstand58. Poniżej jazu znajduje się ścianka szczelna służąca do rozdzielenia przepływu na wody kanału fortecznego 607 i Ołoboku. To jedyny odcinek, gdzie pozostawiono stare koryto rzeki, a nowy kanał wykopano równolegle. Podchodzimy na wzgórze ok. 70m, zachowując ostrożność w miarę zbliżania się do szczytu. Jesteśmy przy obiekcie Pzw 646 [52°10'48"N 15°24'39"E].

Jest to duży, jednokondygnacyjny B-Werk zbudowany w latach 1936-1937. Otrzymał on standardowy zestaw uzbrojenia, planowano również jego powiększenie, prawdopodobnie przez dobudowanie stanowiska z armatą ppanc. Wskazuje na to przejście z „zapadnią” w osi wewnętrznego korytarza. Zlikwidowano tu tylko kopuły dla ckm. Kopuły moździerza i obserwatora nie zostały wysadzone, a tylko wycięto widoczne części - kopuła 52P8 to najlepiej zachowany egzemplarz na MRU.

Po zwiedzaniu udajemy się na powrót do leśnego skrzyżowania, a stamtąd w lewo, do pobliskiej asfaltowej drogi.

Od startu przejechaliśmy ok. 5km samochodem. Podobnie rowerzyści jadący przez las, którym czas przejazdu zajął ok. 25min+czas poświęcony na zwiedzanie.

Skręcamy w lewo kierując się w kierunku Skąpego po ok. 2km (5min rowerem) dojeżdżamy do skrzyżowania z szutrową drogą gminną. Widoczne drogowskazy szlaku rowerowego PTTK informują nas o możliwości dojechania do Międzylesia i wsi Łąkie. Wybieramy drugi wariant (można wjechać samochodem). Po pokonaniu ok 450 m i niewielkim zjeździe, zatrzymujemy się przy rozwidleniu leśnych dróg [52°9’47’18N 15°21’50’77E]. Około 50 metrów przed nami znajduje się mostek z zastawką na dziko płynącym Ołoboku i koniec kanału fortecznego.

Skręcając w prawo, po 600 metrach dojedziemy do Pzw 630 [52°9'57N 15°25'56"E] i jazu 608 [52°9'57’N 15°26'9.8"E].

Ten, duży, jednokondygnacyjny B-Werk zbudowano w latach 1936-1937, w pierwszym etapie budowy Frontu Ufortyfikowanego. Został on pozbawiony pancerzy ckm, co zrujnowało część budowli, na szczęście jednak większość pomieszczeń ocalała. W dobrym stanie pozostała maszynownia, kuchnia oraz magazyn amunicji. Zachowała się tu starego typu, nieuszkodzona kopuła pancerna 34P8 dla moździerza maszynowego M19 oraz płyta pancerna 7p7 . Wewnątrz schronu widoczne są napisy informacyjne, a na elewacji numer. Stan: dobry, częściowo uszkodzony.

Powrót tą samą drogą do skrzyżowania dróg Skąpe – Rokitnica –Międzylesie - Łąkie.

Tym razem kierujemy się na wprost, w kierunku Międzylesia. Szutrowa droga opada w dół. Po 750 m dojeżdżamy do pozostałości po dawnej prochowni. [52°9’30’20”N 15°24’36’29”E] od widocznego przy drodze budynku strażnika, ok. 100 m na północ znajdują się dawne magazyny. Jadąc dalej drogą w kierunku Międzylesia, po ok. 470 m, wypatrujmy wśród akacji dawnej strzelnicy (+52°9’29.83 +15°24’34.29”).

Warto się tu zatrzymać na dłuższy postój, by zwiedzić ten duży, jakże ciekawy pod względem budownictwa wojskowego, obszar. Szczególne wrażenie robi ceglana, zakończona łukami ściana: strzelnica broni krótkiej oraz strzelnica broni długiej. Szkoda tylko, że obiekt ten jest dziś praktycznie niewykorzystany.

Kontynuując podróż /po około 800 m/ wyjeżdżamy z lasu na asfaltową drogę. Tuż przed tablicą „Międzylesie” skręcamy w lewo, kierując się w kierunku Ciborza. 1,5 km dalej ujrzymy wjazd do osiedla Cibórz (+52°8’44.65” +15°24’14.25”), będącego dawną jednostką Wehrmahtu. Warto odwiedzić to miejsce. Kto był w wojsku, bez trudu rozpozna typową koszarową zabudowę. Szczególnie ciekawe budynki to Wartownia przy wjeździe i dawny klub oficerski położony malowniczo na skarpie nad jeziorem.

Jadąc szosą w kierunku Skąpego, 800 m za wjazdem do Ciborza, natrafiamy na piaszczystą drogę do lasu w prawo. Zjeżdżając tą drogą w dół ku grobli, pomiędzy jeziorem Cibórz, a rozlewiskiem na Ołoboku, dojedziemy do bunkru 623 strzegącego kolejnego jazu 609. [52°855’82N 15°2516,95E]

Budowany już w okresie rozbudowy pozycji Festungsfront Oder Warthe Bogen (Frontem Ufortyfikowanym Łuku Odry i Warty) jest znacznie większy i lepiej uzbrojony od swojego sąsiada. Jest to typowy schron jednokondygnacyjny wyposażony w dwie kopuły strzelnicowe, moździerz M19, kazamatę obrony wejścia i dzwon obserwacyjny. Nie zastosowano w tym schronie miotacza ognia do obrony bezpośredniej. Jego zadaniem była obrona jazu, który zapewnić miał takie spiętrzenie wody, aby możliwe było połączenie jeziora Cibórz z rzeczką Ołobok i systemem zalewów. Co ciekawe, dwa jazy na południe nie mają już tak dobrej osłony. Schron 623 jest dobrze zachowany, choć pozbawiono go większości pancerzy (zachowała się tylko płyta 7P7 i podbudowa szybu kopuły 34P8 moździerza M19). Wszystkie pomieszczenia są czytelnie i niezbyt zniszczone, warto tez zobaczyć pobliski jaz 609 – Wyróżnia się on niewysokim spiętrzeniem podstawowym (to poziom obecnego zalewu) i możliwością założenia wysokiej zastawy z szandorów: wówczas most K 611 i jego okolica zostałyby zalane.

Pozostając na asfaltowej drodze jedziemy w kierunku Skąpego. Tuż przed kolejnym mostkiem na Ołoboku, skręcamy w drogę do Rokitnicy i zatrzymujemy się na poboczu, za skrzyżowaniem. Wzgórze po lewej stronie drogi ukrywa dwukondygnacyjny obiekt 625 (52°9’20,18” N 15°25’3.43”E).