LUBTUTEJSZE - Kalejdoskop
Co wyróżnia Krainę Lubtur? Sandacz z Lubniewic? Wino z Mierzęcina? Chleb z Bogdańca? Węgrzynickie Nalewki? Zloty Militarne? A może Tygiel tradycji? Na pewno. Przede wszystkim jednak, wyjątkowa atmosfera naszych gospodarstw agroturystycznych i pensjonatów, które poznacie na szlaku.
Część I - Dolina Warta Smaku
Położone w dolinie Warty wsie, to nie tylko wędkarskie i ornitologiczne zaplecze. To również mieszkańcy - ich kultura i kulinarna pomysłowość.
„Gęś natrzeć solą, pieprzem i majerankiem, pozostawić na godzinę. W ten czas przyrządzić nadzienie..”
To fragment przepisu, który zaprowadzi nas do położonej 6 km na północ od Krzeszyc, wsi Przemysław.
Wieś zawdzięcza swe istnienie decyzji o osuszeniu nadwarciańskich bagien w XVIII wieku. Powstała wkrótce po zbudowaniu nadwarciańskiego wału. Jak wiele osad w dolinie, nie jest zbyt liczna. Odznacza się przy tym dość specyficznym typem luźnej zabudowy. We wsi znajdziemy murowany, szachulcowy kościół pw. Chrystusa Króla
Jego wnętrze kryje barokowy dzwon, chrzcielnicę natomiast odnajdziemy w gorzowskim muzeum.
Położona wśród nadwarciańskich polderów wieś jest doskonałym miejscem na rozpoczęcie wędkarskiej eskapady nad Wartą. Przedzielająca równoleżnikowo Krainę Lubtur rzeka, słynie ze szczupaków, okoni, boleni i sumów. Szereg dróg wśród pól poprowadzi do rzeki. Trudno się tu zgubić. Odsłonięty w otwartym terenie wał będzie pozostawał naszym drogowskazem. Udając się nad Wartę, warto pamiętać o stosowaniu solidnych zestawów, gdyż na wędkarzy czyha mocny nurt rzeki, mnóstwo zaczepów i grube ryby. Spławikowcy stosują głównie metodę przystawki ze spławikiem. Poza tym nęcą łowiska ziarnami zbóż (głównie pszenicą i pęczakiem). Na opaskach łowi się tyczkami i ciężkimi gruntówkami.
Spinningiści zakładają duże gumy, błystki obrotowe i wahadłówki. Zestawy zabezpieczają metalowymi przyponami. Łowią w dołach, za główkami i w basenach. Na opaskach świetne są 7-9-cm woblery.
I co najważniejsze: gospodarzem łowiska jest ZO PZW w Gorzowie Wielkopolskim - tel. 95 722 34 02
Do 1945 roku wieś zamieszkiwali koloniści, skuszeni do osiedlania się przez ulgi wprowadzone przez Fryderyka Wielkiego. Dziś potomkowie repatriantów ze wschodniej Polski i to ich fantazji – a ściślej kołu gospodyń wiejskich, zawdzięczamy przytoczony na wstępie przepis.
Przemysław - GĘŚ NADZIEWANA Z KLUSECZKAMI ZIEMNIACZANYMI
SKŁADNIKI:
• 1 gęś
• bułki
• wątróbka
• wieprzowina
• 1 jajko
• zielona pietruszka
• czosnek
• majeranek, sól, pieprz
• ziemniaki
• mąka
WYKONANIE:
Gęś natrzeć solą, pieprzem i majerankiem, pozostawić na godzinę. W tym czasie przyrządzić nadzienie: bułki namoczyć w mleku, odcisnąć, zmielić wątróbkę i wieprzowinę, dodać jajko, sól i pieprz. Gęś nadziać i zaszyć. Piec około 2 godzin w temp. 180 ˚C.
Gościnny Przemysław opuszczamy poruszając się drogą 137 w kierunku północnym, tuż przed mostem na Warcie. Opuszczamy jednocześnie granice Krainy Lubtur. Jadąc przez Świerkocin i Nowiny Wielkie, kierujemy się do Bogdańca.
Tu czeka na nas Lubuskie Święto Chleba – rokrocznie organizowany festiwal chleba. Dwudniowa impreza plenerowa, której zwłaszcza drugi dzień i to doniosła uroczystość w obrębie Muzeum Kultury i Techniki Wiejskiej (Młyn Górny) ,
na której prezentowane są wyroby piekarnicze i cukiernicze, są honorowani ludzie trudniący się wypiekiem chleba, odbywają się kiermasze sztuki ludowej, wyrobów rękodzielniczych, na scenie można podziwiać występy artystyczne. Przy okazji można zwiedzić Młyn Górny i zapoznać się z techniką i urządzeniami do mielenia ziarna ,
zwiedzić mieszkanie młynarza wyposażone w sprzęty domowe z 2 połowy XIX w. i 1 połowy XX w. oraz budynki gospodarcze i zapoznać się z techniką wiejską minionej epoki. Jednak, jak mówi przysłowie, nie samym chlebem człowiek żyje…
Położony na skraju Kotliny Gorzowskiej Bogdaniec w pełni wykorzystuje swoje walory naturalne, oferując bogactwo szlaków Nording Walking i rowerowych. Oba rodzaje możemy podzielić na dwa typy: nizinne – prowadzące wśród nadwarciańskich łąk i górskie – krawędzią kotliny. Te ostatnie oferują liczne podejścia, zjazdy i panoramy. Wybieramy trasy biegnące pomiędzy lasami porastającymi morenowe wzgórza, a nadwarciańskimi łąkami, pomiędzy nurtem Bogdanki pokonującej progi w Dolinie Trzech Młynów, a leniwie toczącą swe wody Wartą. Będąc tu we wrześniu, warto skręcić na rondzie w prawo, do odległego 4,2km Jeninca… Na łasuchów czeka tu Bogdanieckie Święto Ziemniaka: pieczone ziemniaki, frytki, plyndze…, wszystko okraszone występami lokalnych zespołów i -co istotne- jesiennym zaproszeniem na połowy szczupaka. Z Jeninca, już tylko 2 km dzielą nas do Warty i jej starorzecza, jadąc drogą przez Krzyszczynę.
Kontynuując podróż w Kierunku Gorzowa, tuż za opłotkami Bogdańca- Jenin, a za nim - kolejna wieś i kolejny przepis…
Łupowo (Gmina Bogdaniec) – Koło Gospodyń Wiejskich Łupowo - SKRZYDEŁKA W PIÓRKACH
SKŁADNIKI:
• 10 szt. Skrzydełek
• 20 dkg żółtego sera
• 2 łyżki bułki tartej
• 3 łyżki oleju
• przyprawy wg uznania
WYKONANIE:
1.10 szt. skrzydełek doprawiamy ulubionymi przyprawami, polewamy 3 łyżkami oleju i na 12h wstawiamy do lodówki
2. Na tarce zetrzeć 20 dkg sera żółtego na drobne wiórki. Ser wymieszać z dwoma łyżkami bułki tartej.
3. Skrzydełka obtoczyć w przygotowanej panierce.
4. Blachę wyłożyć papierem do pieczenia. Ułożyć na nim skrzydełka.
5. Piec w temperaturze 180*C około 50 minut.
W odróżnieniu od wielu okolicznych miejscowości, Łupowo jest starą, co może dziś dziwić, wsią rybacką, niezwiązaną pochodzeniem z osuszaniem nadwarciańskich łąk. Jednak przed wiekami mieszkańcy Łupowa mieli bliżej na ryby niż dziś. W 1278 roku, w dokumencie Otto V, tereny pomiędzy wsią, a Jeninem były określane mianem „wysp”,a w pobliżu płynęła jedna z odnóg Warty, Kolometa.
Dziś w tej starej, liczącej ponad 730 lat wsi znajduje się neobarokowy kościół pw. Matki Boskiej Częstochowskiej.
Szachulcowa wieża kościelna jest bogato zwieńczona ukształtowanym hełmem z latarnią zakończoną wiatrowskazem. Od Warty dzieli ją nieco ponad 5 km.
Co poza tym? We wsi pojawią się oznakowania szlaków turystycznych gminy Bogdaniec. To już ostatnia miejscowość w tej gminie. Za nim ją opuścimy przyjrzyjmy się samym szlakom.
Szlaki Nording Walking:
- Bogdaniecka Dziesiątka: Szlak o długości 4,1 km, czas przejścia ok. 1 godz. Stopień trudności: wymagający. Szlak rozpoczyna się przy budynku Nadleśnictwa Bogdaniec i prowadzi nas po terenie ukształtowanym pod wpływem działalności lądolodów trzech zlodowaceń. Trasa dla osób ceniących liczne wzniesienia i wspaniałe widoki. Różnica wzniesień na szlaku sięga nawet do 60 metrów. Na uwagę zasługuje 100-letnia lipa o wysokości około 20m, obok której przebiega szlak. Szlak przebiega częściowo przez Rezerwat Bogdaniec III,
który został utworzony w 1995 roku. Jest to rezerwat krajobrazowo-leśny. Leży w powiecie gorzowskim, gmina Bogdaniec, 16 km od Gorzowa Wlkp., 500 m od siedziby Nadleśnictwa Bogdaniec.
- Dolina Trzech Młynów: Szlak długości 5km. Czas przejścia (średnie tempo) ok.1godz.20min. Stopień trudności: łatwy. Szlak przebiegający tuż obok Muzeum Zagroda Młyńska,
które obejmuje trzy zabytkowe obiekty: młyn, budynek gospodarczy, wozownia. Budynek młyński wzniesiony został w 1826 roku w konstrukcji szkieletowej (szachulcowej). Podstawowy materiał budowlany to drewno oraz cegła. Obecnie w budynku można zwiedzić mieszkanie młynarza, oryginalne wyposażenie młyna, obejrzeć domowe narzędzia i maszyny związane z przetwórstwem zboża (różnego rodzaju stępy i żarna, łuszczarkę do kaszy wraz z sortownicą, czyszczarkę do gryki, wialnię), przedmioty związane z wypiekiem chleba (dzieże, niecki, łopaty do wypieku chleba, pocioski). W budynkach gospodarczych i na podwórzu zostały wyeksponowane narzędzia rolnicze, środki transportu wiejskiego (wozy bryczki, sanie, uprząż) oraz inne przedmioty związane z gospodarzeniem na wsi.
Szlaki Rowerowe:
Szlak nr 4a - niebieski - długości 19,2 km - Gorzów - Chróścik - Racław - Bogdaniec ( wzgórza morenowe, kompleksy leśne, długie zjazdy z pięknymi zakosami drogi wśród lasów bukowych o typowo górskim charakterze).
Opisy szlaków pochodzą pochodzą ze strony Bogdaniec.pl
Lubuskie Święto Chleba w Bogdańcu i Bogdanieckie Święto Pieczonego Ziemniaka w Jenińcu INFORMACJA Tel.: 95 751 02 10/ 95 723 73 93
Za Łupowem opuszczamy gminę Bogdaniec, dojeżdżamy do obwodnicy Gorzowa, gdzie skręcamy w prawo - kierunek Zielona Góra. Jedziemy nią 6 km, widząc po lewej stronie panoramę miasta, aż do skrzyżowania z drogą 22. Skręcamy w prawo – kierunek Sulęcin i ponownie jedziemy 6km, aż do skrzyżowania w lewo – na Maszewo, do którego docieramy po 7 km. To już niemal koniec naszej wędrówki.
Maszewo
W Maszewie czeka na nas w sierpniu Święto Pieczonego Kurczaka , a w ostatnią sobotę czerwca, w sąsiednim Deszcznie, Zlot Kierowców Samochodów Ciężąrowych,
a także… kolejny przepis.
KIK – DROBIOWY PRZEKŁADANIEC Koła Gospodyń Wiejskich w Deszcznie
SKŁADNIKI:
• 0,2 kg filetu z kurczaka
• 0,2 kg filetu z indyka
• 0,2 kg filetu z kaczki
• Oliwa z oliwek
• Pieprz czarny, curry, papryka słodka i ostra, cząber, pieprz ziołowy, vegeta, sól, mąka, masło
WYKONANIE:
Poszczególne filety siekamy. Formujemy owalne kotleciki i posypujemy przyprawami oraz smarujemy oliwką. Zostawiamy w lodówce do następnego dnia. Potem obtaczamy w mące i smażymy na maśle. Wedle uznania układamy i dekorujemy. Można podawać z różnymi sosami i surówkami.
Warto poznać w Gminie Deszczno:
-kościół w Deszcznie pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
Święto Pieczonego Kurczaka w Maszewie i Zlot Kierowców Samochodów Ciężarowych w Deszcznie INFORMACJA Tel.: 95 751 21 85
Agrolubturystyka
Gmina Krzeszyce:
Gdzie jeść, gdzie spać?
Gmina Bogdaniec:
Gdzie jeść, gdzie spać?
Cześć II – Bogactwo Szlaków… Smaków.
…Wędzoną szynkę dzielimy na paski i owijamy kawałki sandacza. Przewiązujemy porcje źdźbłem trawy żubrowej.
Zanim jednak zaczniemy przyrządzać naszego sandacza, warto na niego samemu zapolować. Gdzie? Oczywiście w Lubniewicach. Miasto dba o wędkarzy. Na stronie internetowej znajdziemy mapy batymetryczne lubniewickich jezior i garść potrzebnych informacji. Które z jezior wybrać? Na sandacza najlepsze wydaje się jezioro Lubiąż . Otoczone wzgórzami porośniętymi iglastymi lasami jezioro, charakteryzuje urozmaicona linia brzegowa i dość gwałtowny spadek do głębokości około pięciu metrów, gdzie dalej wyraźnie łagodnieje. W większej części jest on wolny od roślinności, choć zdarzają się miejsca pokryte pasem oczeretów, a w zatokach i na wypłyconych brzegach, występuje roślinność podwodna (głównie moczarka) i rośliny o liściach pływających, podłoże pokryte jest w większości mulistym osadem. Dno zbiornika z reguły jest piaszczyste, lecz zdarzają się miejsca, jak np. przy północnej części dużej wyspy, gdzie dno wyraźnie jest żwirowe, a nawet kamieniste. Dno tworzą liczne górki i dołki urozmaicone blatami i stromymi stokami, w najgłębszym miejscu osiąga trzynaście metrów.
Zachodnia część jeziora jest znacznie płytsza i mocniej porośnięta podwodną roślinnością. Tutaj też możemy liczyć na piękne amury i karpie. Płytsze miejsca, z podwodnymi łąkami, są gwarancją na piękne szczupaki i okonie. Ogólnie jednak, jezioro ma charakter typu sandaczowego. Pozostaje ono pod opieką Urzędu Miasta Lubniewice, który nie tylko dokłada starań, by jezioro zarybić, ale również stara się, aby stworzyć rybom optymalne warunki życia. Stąd akcja złap i wypuść.
No dobrze. Wiemy, za co sandacz lubi jezioro Lubiąż, ale przecież my lubimy sandacza… I nie tylko my.
Corocznie w Lubniewicach odbywa się Święto Sandacza. To wielkie współzawodnictwo w grillowaniu tej smacznej ryby i okazja do poczęstunku, które przyciągają tłumy widzów. Ilu uczestników - tyle przepisów, oto jeden z nich, którego fragment przytoczyliśmy we wstępie:
„SANDACZ W PARKU MIŁOŚCI” – Jacek Wójcicki
SKŁADNIKI:
• Sandacz
• Szynka wędzona (np.: parmeńska, szwardzwaldzka)
• Trawa żubrowa (do kupienia w internecie)
• Papryka (żółta, czerwona i zielona)
• Mieszanka sałat
• Serek twarogowy
• Serek kozi
• Śmietana
• Szczypiorek
• Koperek
• Natka pietruszki
• Pesto
• Truskawki
• Oliwa z oliwek
• Ocet balsamiczny
• Wódka żubrówka
• Masło
• Świeże zioła (tymianek, rozmaryn itp.)
• Sól
• Biały pieprz
• Cukier
WYKONANIE:
Z jeziora Lubiąż w Lubniewicach wyławiamy pięknego sandacza. Filetujemy go oraz porcjujemy i dokładnie przyprawiamy białym pieprzem, świeżymi ziołami i żubrówką lub białym winem. Wędzoną szynkę dzielimy na paski i owijamy nasze kawałki sandacza. Przewiązujemy porcje źdźbłem trawy żubrowej (wcześniej sparzonej by się nie połamała i oddała aromat) Pozostawiamy do marynowania. Paprykę oczyszczamy z nasion i dzielimy na równe kawałki. Na rozgrzanej patelni z oliwą z oliwek , smażymy paprykę przez ok. 5 minut następnie podlewamy octem balsamicznym i przyprawiamy do smaku. Dusimy całość ok. 5 min z gałązką tymianku. Na kawałku pergaminu ułożonego na patelni lub rozgrzanym grillu (na tacce aluminiowej) układamy naszego sandacza , smażymy obustronnie do zarumienienia, podlewając odrobiną masła i doprawiając świeżymi ziołami. Twarożek mieszamy z kozim serkiem łączymy z odrobiną śmietany, świeżymi ziołami (koper, pietruszka, szczypior), sokiem z cytryny oraz przyprawami. Dokładnie łączymy. Gotowego sandacza układamy na duszonej papryce w towarzystwie koziego dipu i bukiecie świeżych sałat polanych zielonym pesto. Dekorujemy świeżymi truskawkami krojonymi w plastry przypominające serduszka.
*tekst pochodzi http://www.deszczno.pl/pliki/deszczno/File/sandacz_w_parku_milosci.pdf
Wielu z Was lubi ryby, ale niekoniecznie docenia sport, jakim jest wędkarstwo. Oprócz plaż i zamków opisywanych na szlaku „Słoneczne plaże” i „Zamki Dwory i Pałace” rejon Lubniewic – to zagłębie szlaków turystycznych. A wśród nich dwa, najbardziej widoczne, połączone z grą terenową, symbolizowane przez kolorowe tablice informacyjne: Lubniewickich Szlak Tradycji Kulturowych
Oba zaprowadzą nas na trop kolejnego przepisu…
Koło Gospodyń Wiejskich w Gliśnie BOCZEK ZOSI W CHLEBIE
SKŁADNIKI:
• 1,5 kg surowego boczku
• 0,5 kg mielonego mięsa
• 0,5 kg świeżych lub mrożonych kurek (lub innych grzybów sezonowych)
• 3 papryki ( żółta, czerwona, zielona)
• 1 jajo
• 1 średni chleb
• 2-3 ząbki czosnku
• sól, pieprz
WYKONANIE:
Boczek natrzeć solą, pieprzem i plastrami czosnku. Rozkroić wzdłuż, ale nie do końca. Odchylić górną część, tworząc długi prostokąt. Posmarować rozkłóconym jajkiem, wyłożyć mielone mięso (wcześniej je przyprawić). Papryki i cebulę pokroić w niewielką kostkę. Zamrożone grzyby rozmrozić, świeże oczyścić, pokroić w małe kawałki. Grzyby i warzywa wymieszać, wyłożyć na boczek. Zwinąć w roladę, zaczynając od krótszego boku. Całość ciasno obwiązać nitką i obtoczyć w przyprawie do gyrosa. Roladę piec w rękawie ok. 2 godzin w temperaturze 180˚C. Następnie ułożyć w wydrążonym chlebie i zapiekać ok. 10 minut. Roladę kroić razem z chlebem. Najlepiej smakuje na ciepło.
Glisno
Ta malowniczo położona nieopodal Lubniewic wieś, kryje w sobie ciekawy pałac
wraz z założeniem parkowym, w którym skrywają się dwa ciekawe obiekty naszego szlaku „Wędrówki Melancholijne”. Stąd już tylko krok do Sulęcina, do którego dotrzemy jadąc na południe drogą 137, do skrzyżowania w Wędrzynie, gdzie skręcamy w prawo. Za lasem droga gwałtownie opada ku leżącemu w dole miastu.
Sulęcin
Miasto templariuszy i joannitów – przez wiele lat uchodziło za rowerową stolicę regionu – i słusznie, bowiem sieć szlaków rowerowych w okolicach Sulęcina liczy około 360 km długości. W skład sieci wchodzą trzy „duże pętle” (Lubniewicka, Łagowska i Słońska), każda o długości około 90 km i trzy „małe pętle” biegnące wokół Sulęcina (trasa Głaźnika i Czerwonego Potoku, licząca 19 km; trasa Doliny Postomii - 20 km oraz trasa Ostrowska - 14 km) oraz szlaki tematyczne.
Dziś miasto, bez kozery, pretenduje również do miana stolicy nording walking i przygotowało siedem ciekawych szlaków o różnym stopniu trudności.
TRASY NORDIC WALKING
http://www.nordtras.pl/mapy/napoleonka/
http://www.nordtras.pl/mapy/szarlotka/
http://www.nordtras.pl/mapy/jagodzianka/index.htm
http://nordtras.pl/mapy/karpatka/
http://nordtras.pl/mapy/wuzetka/
Wśród ciekawych obiektów Sulęcina należy wymienić, sięgający pamięcią templariuszy, kościół pw. Św. Mikołaja i Dom Joannitów
– u bram tego ostatniego rozpoczyna się nasz szlak „Rządzone Habitem” Komandoria Sulęcin, ale o tym opowiada już inna historia…
Informacja turystyczna
Urząd Gminy Lubniewice tel. (95) 755 70 52 lub (95) 755 81 80 wew. 217 lub 202
Agrolubturystyka
Gmina Lubniewice:
Gdzie jeść, gdzie spać?
Gmina Sulęcin:
Gdzie jeść, gdzie spać?
Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach działania „Wdrażanie projektów współpracy”
Osi IV LEADER Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013.
Instytucja Zarządzająca Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 - Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.